دنیای GIS

امسال (2015-2016 میلادی) به عنوان سال جهانی نقشه معرفی شده است. سال جهانی نقشه از آگوست 2015 شروع می‌شود و تا دسامبر 2016 ادامه خواهد داشت.

می‌خواستم تصاویر ماهواره‌ای گوگل یا بینگ را برای محدوده وسیعی دانلود کنم، برای دانلود باید محدوده مورد نظر به نرم‌افزار معرفی شود. در مقیاس‌های کوچک به طور مثال زوم 14، یا 15 تصاویر ماهواره‌ای گوگل مشکل خاصی وجود ندارد، تعداد tile های تصویری کم است و تصاویر ماهواره‌ای محدوده مورد نظر به راحتی دانلود می‌شود.

با بزرگ‌تر شدن مقیاس تعداد tile های تصویر به شدت افزایش می‌یابد، به طوری که با هر درجه افزایش زوم تعداد تصاویری که باید دانلود شود، 4 برابر می‌شود. به صورتی که برای محدوده مورد نظر من تا 600 هزار tile تصویر نیز می‌رسد. علاوه بر این مشکل دیگری برای دانلود تصاویر گولل وجود دارد، بدین صورت که با افزایش درخواست‌هایی که به سرور گوگل فرستاده می‌شود، آی‌پی درخواست کننده بلوک می‌شود و فرآیند دانلود قطع می‌گردد.

برای کاهش این مشکلات تصمیم گرفتم پلیگون محدوده مورد نظر را به پلیگون‌های کوچکتر تقسیم کنم. چطور این کار را انجام بدهیم؟ راه اول این است که پلیگون را به پلیگون‌هایی با عرض مساوی تقسیم کنیم، راه دوم این است که پلیگون را به پلیگون‌های کوچتر با مساحت‌های مساوی تقسیم کنیم. در این نوشته می‌خواهم چگونگی انجام این کار را توضیح دهم.

پیش از توضیح روش کار باید بگویم که پلاگین‌هایی خاصی وجود دارد که این کار را انجام می‌دهند، ولی دسترسی به این پلاگین‌ها برای من امکان‌پذیر نیست.

1- تقسیم پلیگون به عرض‌های مساوی

مرحله اول: از مسیر ArcToolbox>Data Management Tools> Feature Class> Create Fishnet دستور ایجاد Fishnet را اجرا کنید. این دستور فضا را به سلول‌های مستطیلی تقسیم می‌کند، خروحی می‌توان پلی‌لاین یا پلیگون باشد. بعد از اجرای دستور پنجره‌ای به شکل زیر باز می‌شود:
در این پنجره در بخش Output Feature Class نام لایه خروجی را مشخص می‌کنیم. در بخش Template Extent بایستی محدوده انجام پردازش را مشخص کنیم، برای اینکه پلیگون مورد نظر به عرض‌های مساوی تقسیم شود، در این بخش Same as layer را انتخاب می‌کنیم. در بخش Cell Size Width/Height می‌توانید عرض و ارتفاع سلول‌ها را مشخص کنید، یا می‌توانید در بخش Number of Rows/Columns تعداد سطرها یا ستون‌های Fishnet را مشخص کنید. تیک بخش Create Label Points را بر دارید و Geometry Type را پلیگون انتخاب کنید. OK را بزنید و دستور را اجرا کنید.

مرحله دوم: لایه پلیگونی که می‌خواهید تقسیم‌اش کنید را با لایه Fishnet ای که در مرحله قبل ساختید، تقاطع بدهید.
از مسیر Geoprocessing> Intersection دستور Intersection را اجرا کنید. ابتدا لایه پلیگونی مورد نظر و سپس لایه Fishnet ساخته شده در مرحله قبل را انتخاب و دستور را اجرا کنید. با اجرای این دستور لایه پلیگونی مورد نظر به عرض‌های مساوی تقسیم می‌شود. می‌توانید هر کدام از این بخش‌ها را انتخاب کنید، سپس با راست کلیک بر روی نام لایه و از مسیر  Data> Export Data آن را به صورت Shapefile  ذخیره کنید.

ج) با افزایش تعداد سطرها و ستون‌ها تعداد خروجی‌هایی که می‌گیریم بسیار افزایش می‌یابد و این فرآیند تکراری و خسته کننده خواهد بود. برای رفع این مشکل می‌توان از Model Builder یا اسکریپت‌های پیتون استفاده کرد و فرآیند را به صورت خودکار انجام داد. من مدلی به شکل زیر برای خودکار سازی طراحی کردم.

 تقسیم پلیگون به مساحت‌های مساوی دشوارتر و پیچیده‌تر است. در نوشته بعدی یک روش ابتکاری را برای تقسیم پلیگون به مساحت‌های مساوی توضیح خواهم داد.

با نزدیک شدن به شروع سال تحصیلی جدید رقابت دانشگاه‌های کشور برای جذب دانشجو آغاز شده است. این رقابت جدی و برای دانشگاه‌های خصوصی و آزاد رقابتی حیاتی است، چرا که بخش بزرگی از هزینه‌های آنها و تبعا اقتصادشان وابسته به شهریه‌ای است که دانشجو تامین می‌کند. به همین دلیل رقابت برای ترغیب و جذب دانشجوی جدید از چند وقت پیش آغاز شده است. در این نوشته می‌خواهم معیارهایی را مطرح کنم که بهتر است برای انتخاب یک دانشگاه و رشته و گروه مناسب در نظر گرفت.
برای این منظور باید وضعیت داشگاه و رشته مورد نظرتان را از منظر 6 فاکتور آموزش، پژوهش، استخدام فارغ‌التحصیلان، امکانات، آنلاین بودن و مسئولیت‌پذیری اجتماعی بررسی کنید. تمام نوشته زیر بر این فرض استوار است که هدف شما از ادامه تحصیل دانشگاهی قرار گرفتن در محیط رشد علمی و یافتن شغل مناسب در آینده است.

1- آموزش
نقش اصلی دانشگاه آموزش نسل آینده جوانان متخصص و مبتکر است. برای آموزش مناسب شما نیاز به استاد خوب، منابع علمی مناسب و بروز، آزمایشگاه‌ها و امکانات مناسب دارید.
اساتید

بسیاری از دانشگاه‌ها -به خصوص غیرانتفاعی، آزاد و پیام نور- برای کاهش هزینه‌ها از مدرسان حق‌التدریس استفاده می‌کنند. به صورتی که فارغ‌التحصیلان کارشناسی ارشد یا حتی دانشجویان می‌توانند با عنوان حق‌التدریس و بدون هیچ مصاحبه و آموزشی مشغول تدریس شوند. دانشگاه اصراری به حفظ مدرسان با تجربه ندارد و مدرسانی که حداقلی از تجربه را اندوخته‌اند به راحتی کنار می‌روند و فارغ‌التحصیلان کم‌تجربه جای آنها را می‌گیرند. گاه یک مدرس ملزم است در طول یک سال تحصیلی ده‌ها واحد غیرمرتبط با یکدیگر را تدریس کند. مدرس بودن به دلیل ماهیت پاره‌وقت بودنش فرصت مطالعه و رشد را از مدرس می‌گیرد، ضمن اینکه در خارج ساعات تدریس دسترسی به مدرس بسیار محدود خواهد بود. به صورت خلاصه با وجود زحمتی که مدرسان می‌کشند، کیفیت تدریس‌ها آنها پایین است. تجربه سه سال تدریس من نشان می‌دهد یکی از اصلی‌ترین عوامل اعتراضات دانشجویان همین مورد بوده است. به تبلیغات دانشگاه‌ها در مورد اعضای هیات علمی‌شان توجه چندانی نکنید، خودتان پرس‌وجو کنید.

از مسئولین دانشگاه این سوالات را بپرسید:

- گروه آموزشی مورد نظر چند عضو هیات علمی تمام وقت دارد؟ مکان استقرار این اساتید را بیابید و با آنها صحبت کنید.

- یک لیست کامل از دروسی که در چند سال گذشته تدریس شده‌اند دریافت کنید. این لیست خیلی مهم است، بعضی دانشگاه‌ها به صورت صوری تعدادی هیات علمی جذب کرده‌اند ولی این اعضاء صوری هیچ تدریسی ندارند این لیست وضعیت این اساتید را مشخص خواهد کرد. اگر در گروهی چنین مغایرتی را مشاهده کردید، آن گروه را از انتخاب‌‌های‌تان حذف کنید. این یک بی‌اخلاقی و بی‌قانونی آشکار است و نشانه خوبی برای آن دانشگاه و گروه نیست.

- چند درصد از دروس توسط اعضاء هیات علمی تدریس می‌شوند؟

- نسبت تعداد کل دانشجویان گروه به اعضاء هیات علمی را محاسبه کنید. اگر این نسبت بیش از 20 است به کیفیت آموزشی آن گروه به صورت جدی شک کنید.
منابع علمی
برای تدریس دروس یک سرفصل توسط وزارت علوم تدوین شده است. در مورد این سرفصل تحقیق کنید. برای بسیاری از رشته‌ها این سرفصل در سال 1375 تدوین شده است که نزدیک 20 سال از تدوین آن می‌گذرد بسیاری از این سرفصل‌ها قدیمی شده اند و با علم و فناوری روز فاصله زیادی دارند.  از گروه آموزشی مورد نظر در مورد تغییراتی که در این سرفصل اعمال کرده‌اند پرس‌وجو کنید. بهانه‌هایی مانند اینکه ما تابع وزارت علوم هستیم را به هیچ وجه نپذیرید، چنین بهانه‌هایی را نشانه عدم مسئولیت‌پذیری گروه در مورد بروز بودن آموزش‌هایش بگیرید و بر نام گروه خط بکشید.
از سوی دیگر همین سرفصل‌های قدیمی نیز بایستی کامل و درست تدریس شوند. سرفصل‌ها برای 17 هفته تدوین شده‌اند، در صورتی که کل طول تدریس در یک ترم حداکثر به 12 یا 13 جلسه می‌رسد، برنامه گروه را درباره چگونگی پر کردن این گپ بدانید. اکثر دروس اغلب از روی جزوه‌های (قدیمی) اساتید دانشگاه‌های دیگر تدریس می‌شوند. به انتشارات دانشگاه مراجعه کنید و جزوه‌های دروس گروه موردنظرتان را مرور کنید، به تاریخ تدوین جزوه‌ها و کیفیت آن‌ها توجه ویژه داشته باشید.

آزمایشگاه‌ها و امکانات مناسب
آموزش بسیاری از دروس به خصوص در رشته‌های فنی نیازمند آزمایش‌گاه‌ها و امکانات مناسب است. از سرفصل دروس رشته مورد نظرتان نام این آزمایشگاه‌ها را بیابید، از مسئولین دانشگاه بخواهید که مجوز بازدید از این آزمایش‌گاه‌ها را صادر کنند. امکانات دانشگاه‌های مختلف را از این نظر با یکدیگر مقایسه کنید.

2- پژوهش
میزان پژوهش‌هایی که در گروه انجام شده است، معیار خوبی برای نمایش میزان فعالیت و خلاقیت آن است. اگر علاقه به پژوهش دارید، وضعیت دانشگاه را از نظر دارا بودن زیرساختارهای پژوهشی شامل کتابخانه غنی، دسترسی به منابع علمی، مراکز تحقیقاتی، ارتباطات علمی داخلی و بین‌المللی، امکان شرکت در همایش‌های داخلی و بین‌المللی بررسی کنید. به استدلال‌های تحقیر کننده‌ای مانند «دانشجوی کارشناسی را چه به پژوهش؟» توجه نکنید. اول وجود فضای پژوهشی در دانشگاه لازمه رشد کیفیت آموزش است، دوم تا حد زیادی انگیزه دانشجویان را تقویت می‌کند و سوم آنها را با پیشرفت‌های علمی و فنی رشته خود آشنا می‌کند.

3- استخدام فارغ التحصیلان
به نظر می‌رسد اصلی‌ترین دلیل دانشجویان برای کسب تحصیلات دانشگاهی امید به کسب منافع آتی از طریق دستیابی به شغل مناسب است. بنابراین یکی از وظایف دانشگاه‌ها در کشورهای پیشرفته، پیگیری وضعیت فارغ‌التحصیلان خود در مشاغل مرتبط و ارائه گزارش مستند به آمار در این زمینه است. اکثر دانشگاه‌های ایران به بهانه اینکه ایجاد اشتغال وظیفه ما نیست، از انجام این وظیفه طفره می‌روند. بله ایجاد اشتغال وظیفه شما نیست، ولی ارائه گزارش از وضعیت اشتغال فارغ‌التحصیلان‌تان نشان‌دهنده کیفیت آموزش شما، میزان مسئولیت‌پذیری‌تان و راهنمایی برای بهبود کیفیت دانشگاه‌تان است. ضمنا کسی که می‌خواهد رشته-شهر شما را انتخاب کند باید بداند با چه احتمالی در این رشته شغل پیدا خواهد کرد.

به جد از  گروه-دانشگاه موردنظرتان بخواهید که گزارش وضعیت اشتغال فارغ‌التحصیلان‌ش را ارائه دهد. جملاتی کلی مانند اینکه در رشته فلان هیچ فارغ‌التحصیل بیکاری وجود ندارد، کاملا شهودی است و مثال‌های نقض زیادی برای آن وجود دارد. هیچ چیز جای آمار مستند را نمی‌گیرد، اگر دانشگاهی یافتید که چنین آماری را تولید کرده بود در انتخاب آن شک نکنید. اگر رشته خاصی مدنظرتان است با فارغ‌التحصیلان جدید آن رشته گفتگو کنید، هیچ کسی به اندازه آنها از نزدیک با وضعیت اشتغال آن رشته و مشکلات آن آشنایی ندارد. این را یادتان باشد که شما 4 سال بعد فارغ‌التحصیل خواهید شد، ظرفیت آموزشی رشته مورد نظرتان را در 4 سال بعد برآورد کنید. به طور مثال رشته نقشه‌برداری تا 2 سال پیش وضعیت خوبی در شهر زنجان داشت، ولی امروز با خروج تعداد زیاد فارغ‌التحصیلان این رشته از دانشگاه آزاد زنجان، وضعیت اشتغال آن مناسب نیست و در سال‌های پیش‌رو بدتر نیز خواهد شد.

4- امکانات
بخشی از امکانات مورد نیاز در بخش آموزش مورد بحث قرار گرفت. بخش دیگری از امکانات مرتبط با وضعیت دانشگاه است. این امکانات را می‌توان به دسته‌های زیر تقسیم کرد:
1- وضعیت کلاس‌ها: 4 سال در این فضا آموزش خواهید دید. وضعیت کلاس‌ها را از نظر ویدئو پروژکتور، نور مناسب، گرمایش و سرمایش، نظافت و حتی صندلی‌ها بررسی کنید. وجود کلاس مناسب نشان‌دهنده احترامی است که دانشگاه به دانشجویانش قائل است.
2- امکانات ورزشی: نشان‌دهنده میزان اهمیت دانشگاه به سلامت و نشاط دانشجویانش است، وضعیت دانشگاه را از نظر امکانات ورزشی مختلف و چگونگی و سطح دسترسی به آنها بررسی کنید.
3- محوطه دانشگاه: محوطه دانشگاه جایی است که 4 سال در آن زندگی خواهید کرد. این معیار تا آنجا اهمیت دارد که معمولا نسبت مساحت دانشگاه به تعداد دانشجویان یکی از معیارهای رتبه‌بندی دانشگاه‌ها است و هر چه بزرگتر باشد، بهتر است.
4- انجمن‌های علمی و فرهنگی: جایی است که شما کار گروهی را یاد خواهید گرفت و شبکه اجتماعی‌تان را گسترش خواهید داد. حتما از فضای انجمن علمی گروه موردنظرتان بازدید کنید و از اقدامات پیشین آنها پرس‌وجو کنید.
5- اینترنت: از حجم، سرعت و تعداد ساعات دسترسی‌تان به اینترنت اطلاع پیدا کنید.

5- آنلاین بودن دانشگاه
وب‌سایت دانشگاه و بخش‌های مختلف آن را بررسی کنید. آیا ارتباط با اساتید از طریق وب‌سایت امکان‌پذیر است؟ آیا اطلاعات دروس بر روی وب سایت دانشگاه موجود است؟ آیا اطلاعیه‌های گروه از طریق وب‌سایت در دسترس است؟ چه میزان از اطلاعات و امکانات دانشگاه از طریق وب‌سایت در دسترس است؟ یا وب‌سایت دانشگاه فضایی برای پخش اخبار، ملاقات‌ها و اقدامات رئیس دانشگاه است.

6- مسئولیت‌پذیری اجتماعی
این فاکتور نشان می‌دهد که دانشگاه تا چه اندازه با محیط اطرافش ممزوج شده است. آیا دانشگاه یک تکه جدا افتاده و حتی منفور در شهر است؟ یا تبدیل به بخش جدایی ناپذیر شهر شده و مایه افتخار آن است. دانشگاه تا چه حد برای شهر سودآور است؟ تا چه حد در فعالیت‌های خیرخواهانه مشارکت دارد؟ آیا دانشگاه تنها به فکر سود خود است یا برای محیط اطراف خود هم سودآور است.
آیا سخنرانی، سمینار، کارگاه و کنفرانسی برگزار شده است که جامعه علمی شهر از قبل آن رشد پیدا کند. این گروه نقشی در رسانه‌های محلی در راستای کمک به افزایش آگاهی‌ها مرتبط با رشته مورد نظر دارد.

توصیه جدی من این است که با  توجه به شهریه‌ای که پرداخت خواهید کرد، همه موارد بالا را بررسی و با آگاهی انتخاب کنید. در این صورت یا رشته و دانشگاه مناسبی را انتخاب خواهید کرد، یا در صورتی که دانشگاه مناسبی را انتخاب نکردید، میزان نارضایتی‌تان کاهش پیدا خواهد کرد چرا که پیش از شروع تحصیل از همه کاستی‌ها و نقص‌ها آگاه بوده‌اید. ضمن اینکه چنین مطالبه‌گری‌هایی دانشگاه‌ها را موظف خواهد کرد که مسیر نادرست فعلی‌شان را اصلاح کنند و به دانشجویان، اساتید و خواسته‌های آنها احترام بگذارند، چرا که در غیر این صورت منابع تامین مالی‌شان قطع خواهد شد.

اگر به دانشگاه به عنوان یک کسب و کار نگاه کنیم، دو راه برای توسعه این کسب و کار وجود دارد. راه اول آن است که ابتدا زیرساخت‌ها را توسعه دهیم، نیروی انسانی کافی جذب کنیم، آزمایش‌گاه ها را تجهیز کنیم و سپس به جذب دانشجو بپردازیم. دومین راه آن است که ابتدا دانشجویان را جذب کنیم سپس اقدام به توسعه زیرساخت‌ها کنیم.

گروه نقشه‌برداری دانشگاه زنجان ادعا می‌کند راه اول را انتخاب کرده است و گروه نقشه‌برداری دانشگاه آزاد اسلامی زنجان مدعی است که راه دوم را می‌رود. البته به نظر من هر دو گروه چاره‌ای جز این نداشته‌اند ولی مشکل اینجا است که هر دو گروه استراتژی خود را به صورت ناقص اجرا کرده‌اند.

بدین ترتیب دانشگاه زنجان هزینه سنگینی برای جذب اساتید با مدرک کارشناسی ارشد و بورس آنها در مقطع دکترا انجام داده است، به طوری که همه اساتید این گروه با مدرک کارشناسی ارشد جذب شده‌اند و سپس ادامه تحصیل داده‌اند. ولی زمانی که وقت بهره‌برداری از این سرمایه‌گذاری رسیده است هر کدام از این اساتید بخش مهم انرژی‌اشان را در جای دیگری به غیر از گروه نقشه‌برداری صرف می‌کنند. از فعالیت در دانشگاه‌های رقیب گرفته تا فعالیت در سازمان‌ها و نهادهای تخصصی.

از سوی دیگر گروه نقشه‌برداری دانشگاه آزاد اسلامی زنجان ابتدا تعداد زیادی از دانشجویان را جذب کرد، سپس یکی از اعضای هیات علمی دانشگاه زنجان را به عنوان عضو هیات علمی پاره وقت جذب کرد. اکثر دروس این گروه توسط مدرسان تدریس می‌شود و گروه در جذب هیات‌علمی جدید ناتوان بوده است.

جالب اینجا است که هر دو دانشگاه استراتژی توسعه خود را ناقص اجرا کرده اند. به طوری که هر دو تنها بخش اول آن را انجام داده‌اند. بدین ترتیب دانشگاه زنجان در زیرساخت‌ها سرمایه‌گذاری کرده است ولی در افزایش جذب دانشجویان در مقاطع کارشناسی و بالاتر ناموفق بوده است و در نتیجه میزان علاقه و تعهد اساتید بورسیه‌اش کاهش یافته است. این ایراد به نفع دانشگاه‌های رقیب تمام شده است. به طوری که اساتید بورسیه این دانشگاه توسط دانشگاه‌های رقیب (دانشگاه علوم پایه و دانشگاه آزاد زنجان) جذب شده‌اند و بیشتر انرژی‌شان را در آن دانشگاه‌ها صرف می‌کنند. این دانشگاه می‌توانست با افزایش جذب دانشجویان و اعمال ممنوعیت فعالیت در دانشگاه‌ها و سازمان‌هایی دیگر و قراردادهای سخت‌گیرانه‌تر تعهد کافی را در اساتید خود ایجاد کند.

دانشگاه آزاد نیز استراتژی خود را ناقص اجرا می‌کند، به طوری که این گروه فقط بخش اول یعنی جذب دانشجویان را انجام داده است و به دلایلی که برای من معلوم نیست از توسعه زیرساخت‌ها خودداری کرده است. عدم توسعه زیرساخت‌ها در میان مدت به ضرر این گروه تمام شده است به طوری که تعداد دانشجویان این گروه به دلیل همین مساله با کاهش قابل توجهی روبرو است و آینده این رشته را با ابهام مواجه کرده است.

در منابع GIS بسیار ادعا می‌شود که 80 درصد از کل اطلاعات موجود مرتبط با یک نقطه بر روی  زمین است. به عبارت دیگر این اطلاعات زمین مرجع‌اند. ادعای 80 درصدی نخستین بار در گزارشی از شهرداری Burnaby ارائه شد. سپس این ادعا در منابع علمی دیگر بدون توجه به منشاء اولیه آن (داده های شهرداری و دولت) تکرار شد. به نظر می رسد این ادعا بیش از حد و بدون توجه به منشاء آن تعمیم یافته باشد.
نتایج مطالعه Hahmann و Burghardt  بر روی ویکی پدیای آلمانی زبان ادعای 80 درصدی را تایید نمی‌کند ولی شواهدی ارائه می‌دهد که می‌تواند تاییدی بر ادعای 60 درصد باشد. بدین‌ترتیب می‌توان ادعا کرد 60 درصد از کل اطلاعات موجود زمین مرجع‌اند.

تجربه من نشان می دهد جای چنین تحقیقاتی در فضای کار شرکت های ایرانی به شدت احساس می شود. معمولا مدیران وقتی می خواهند بر روی GIS سرمایه گذاری کنند یکی از سوالاتی که در ذهن شان هست پاسخ به این مساله است. چند درصد از اطلاعات ما ماهیت مکانی دارند؟ چه بخشی از تصمیمات ما وابسته به وجود اطلاعات مکانی بروز و دقیق است؟ میزان بازگشت سرمایه گذاری ما در GIS تا چه حد و از کجاست؟ متاسفانه دانشگاه های ایرانی فعال در رشته علوم اطلاعات مکانی تاکنون در حوزه اقتصاد GIS پژوهش خاصی چه در سطح دکترا و چه در سطح کارشناسی ارشد انجام نداده اند. اگر دنبال موضوع  پایان نامه هستید (بسیاری از ارجاعات به این سایت از همین بخش است) حوزه اقتصاد GIS یک حوزه کاملا جدید در ایران است.

امروز آمار جالبی از میزان شاغلین حوزه جی آی اس در آمریکا و پیش‌بینی بازار کاری این رشته در سال 2020 دیدم که با شما به اشتراک می‌گذارم. احتمالا با توجه به نسبت وسعت و جمعیت دو کشور میزان نیاز بازار کاری ایران باید بین یک پنجم تا یک چهارم اعداد این جدول باشد.

تهیه‌کننده و نویسنده: سید اسد موسوی

کارتوگرام‌ها ابزار بصری مفیدی برای نمایش داده‌های آماری در مورد مجموعه‌ای از مناطق مانند کشورها، ایالات و یا شهرستان‌ها می‌باشند. اندازه یک منطقه در کارتوگرام مرتبط با یک متغیر خاص جغرافیایی است. رایج‌ترین متغیر جمعیت است: در یک کارتوگرام جمعیتی، اندازه‌های مناطق متناسب با جمعیت آنها می‌باشد. در واقع، کارتوگرام عملا قادر به نمایش بیش از یک متغیر جغرافیایی در یک زمان است: کارتوگرام می‌تواند متغیر جغرافیایی دوم را به وسیله سایه-روشن رنگ مشخص نماید.

در کارتوگرام اندازه مناطق اندازه‌های واقعی نیستند و از این رو مناطق به طور کلی نمی‌توانند ویژگی‌های شکل و همسایگی خود را هم‌زمان حفظ کنند. یک کارتوگرام خوب، در هر حال، به هر طریق ممکن قابلیت شناسایی را حفظ می‌کند.

 به طور کلی، چهار نوع از کارتوگرام‌ها وجود دارد. نوع استاندارد (کارتوگرام مساحت پیوسته نیز نامیده می‌شود) شامل نواحی تغییر شکل داده شده است، بنابراین اندازه‌ های دلخواه را می‌توان به دست آورد و مجاورت را حفظ کرد.

جمعیت اروپا (کد کشور ها مطابق استاندارد IS0 3166 می‌باشد).

نوع دوم از کارتوگرام، کارتوگرام مساحت گسسته است. مناطق دارای شکل صحیح می‌باشند، اما  کوچک شده‌اند. گاهی به منظور قابل شناسایی بودنِ نقشه، مناطق کوچک شده در بالای مناطق اصلی نشان داده می‌شوند. نوع سوم از کارتوگرام مبتنی بر دایره است و بوسیله Dorling  معرفی شده است. نوع چهارم از کارتوگرام، کارتوگرام مستطیلی است که توسط Raisz  در سال 1934 معرفی شده است؛ هر منطقه توسط یک مستطیل مشخص می‌شود؛ این نوع دارای این مزیت بزرگ است که اندازه (مساحت) هر منطقه بسیار بهتر از دو نوع اولی می‌تواند برآورد شود. با این حال، شکل مستطیلی کمتر قابل تشخیص است در نتیجه ایجاد خروجی مطلوب دارای محدودیت است. کارتوگرام های ترکیبی از اولین و چهارمین نوع نیز وجود دارد. درکارتوگرام هیبریدی از چندضلعی‌های مستقیم‌الخط با تعداد راس‌های اندک به جای مستطیل استفاده می‌شود.

معیارهای کیفیت. مطلوبیت یک کارتوگرام مستطیلی بوسیله چند عامل تعیین می‌شود. یکی از اینها عبارت است از خطای کارتوگرافیکی، که برای هر منطقه به صورت  تعریف شده است. که در آن  مساحت منطقه در کارتوگرام و  مساحت تعیین شده منطقه با توجه به متغیر جغرافیایی مورد نظر می‌باشند. لیست زیر خلاصه‌ای از تمام معیارهای کیفی است:

• متوسط ​​و حداکثر خطای کارتوگرافی.
• مجاورت صحیح مستطیل ها (به عنوان مثال، مستطیل برای آلمان و فرانسه باید در مجاورت و مستطیل های آلمان و اسپانیا نباید مجاور هم قرار گیرند).

• حداکثر نسبت منظر
•  موقعیت‌های نسبی مناسب (به عنوان مثال، مستطیل هلند باید در غرب آلمان قرار گیرد).

برای کارتوگرام کاملا مستطیل شکل ما نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که همه معیارها به طور هم‌زمان ارضاء شوند. شکل زیر مثالی را نشان می‌دهد که در آن مجاورت صحیح باید قربانی رسیدن به خطای کوچک‌تر کارتوگرافی شود. در مثال‌های بزرگ‌تر، مقید کردن نسبت منظر مستطیل‌ها موجب ایجاد خطای کارتوگرافی بزرگتر می‌شوند.

اعداد داخل مستطیل نشان‌دهنده مساحت‌های مورد نظر است

در سال 1960 آمریکا نخستین ماهواره رصد وضعیت زمین را در مدار قرار داد. با گذشت چندین دهه این ماهواره‌ها اطلاعات بسیار ارزشمندی را جمع‌آوری کرده‌اند. اما در این بین تصاویر زیبایی نیز توسط این ماهواره‌ها شکار شده است. در این پست بخشی از این تصاویر را می‌بینید. برای مشاهده مجموعه کامل تصاویر می‌توانید کتاب را با فرمت PDF از اینجا دانلود کنید.

آتش‌فشانی در روسیه:

دشت کویر ایران:

رشته کوه هیمالیا:

دلتای رود لنا (روسیه):

رشته کوه زاگرس (ایران):

مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید:

در خط فرمان دستور Units را اجرا کنید.

پنجره‌ای به شکل زیر باز می‌شود:

در قسمت Angle حالت مورد نظر خود را انتخاب کنید. در قسمت Precision دقت مورد نظر را وارد کنید. حالت Clockwise را تیک کنید. سپس در پایین پنجره بر روی دکمه Direction کلیک کنید. پنجره جدیدی به شکل زیر باز می‌شود. در این پنچره گزینه دوم یعنی North را انتخاب کنید. دوبار OK را بزنید تا از دستور Units خارج شوید.

حال برای برچسب‌گذاری آزیموت خطوط شبکه دستور Field را در خط فرمان اجرا کنید. پنجره‌ای به شکل زیر باز می‌شود:

در قسمت Field Category گزینه Objects را انتخاب کنید. در بخش Field names روی Object کلیک کنید.

در قسمت Object Type بر روی دکمه انتخاب شیء  کلیک کنید.

در صفحه AutoCad شیء (خط) مورد نظر خود را انتخاب کنید. پنجره فوق به شکل زیر تغییر می‌یابد:

در قسمت Property گزینه Angle را انتخاب کنید.

در قسمت Format گزینه Current units را انتخاب کنید و Ok را بزنید.

آزیموت خط انتخاب شده بر روی صفحه به صورت متن نمایش داده می‌شود. با کلیک بر روی خط مورد نظر متن را بر روی خط شبکه قرار دهید.